Ga naar de inhoud

Roddelen: favoriet tijdverdrijf in organisaties

Elke organisatie kent het: het spreekwoordelijke roddelcircuit. De nabesprekingen van vergaderingen, de onderonsjes, de informele gesprekken bij de koffieautomaat. Jammer genoeg zijn deze ‘wandelgang-gesprekken’ over het algemeen levendiger en informatiever dan de formele bijeenkomsten waar we allemaal samen zitten…

Roddelen is heerlijk. Het is een manier om lekker te ventileren over veranderingen, besluiten, plannen of ideeën waar je het niet mee eens bent. Het is een uitlaatklep voor onze frustraties en voor wat we werkelijk denken en voelen. We gaan voluit en ongenuanceerd voor onze mening, want de persoon of groepen over wie het gaat zijn er toch niet bij.

In het roddelcircuit zoeken we vooral sympathie en begrip bij elkaar. We willen gelijk krijgen bij medestanders en ons gesteund weten. Het geeft ons het gevoel dat we toch invloed en macht kunnen uitoefenen, ook al is dit op een indirecte en meestal weinig constructieve manier.Waarom is roddel zo’n veel voorkomend fenomeen?

Waarom lijkt roddelen een nationale sport?

Ik ben er van overtuigd dat er heel wat goede redenen zijn waarom mensen hun toevlucht tot roddel zoeken.

Niet benutten van de collectieve intelligentie. Leidinggevenden onderschatten de waarde van wat mensen eigenlijk te zeggen hebben, dus ze vragen er niet naar. Leidinggevenden denken vaak nog dat zij het moeten weten. Dus medewerkers die iets te zeggen hebben zijn misschien zelfs bedreigend…

De top-down benadering roept natuurlijke weerstand op. De top-down aanpak viert nog steeds hoog tij, ondanks alle nieuwe theorieën over bijvoorbeeld co-creatie en zelfsturende teams. Als verandering ‘ingevoerd’, ‘uitgerold’ of ‘geïmplementeerd’ wordt, zal dit steevast weerstand en gemorrel in de onderstroom oproepen. Mensen voelen zich niet gehoord of serieus genomen en laten hun stem dus ergens anders horen.

Geen ruimte voor constructieve tegenspraak. Organisaties besteden weinig aandacht aan het organiseren van constructieve tegenspraak. Kritische stemmen, creatieve ideeën of relevante vragen vinden hun weg in het beste geval naar een ideeënbus die ergens in de gang hangt.

Onveilig klimaat in organisaties en teams. Het is onveilig om tijdens de briefing of de teamvergadering een kritische stem te laten horen. We zwijgen uit schrik om beschouwd te worden als “opstandig” of “moeilijk”. Samen maken we het daardoor onveilig. Als niemand spreekt, wordt de drempel om wel te spreken steeds hoger en wordt het nog onveiliger.

Zwijgen voor de lieve vrede. We kiezen eieren voor ons geld en houden onze mond. We hebben niet geleerd om vanuit onszelf te spreken, kritisch te durven zijn, direct te communiceren en conflicten aan te gaan. De cultuur is er een van harmonie, ten koste van de vitaliteit.

Hoe omgaan met roddel?

Roddel is een schadelijke activiteit. Het schaadt uiteraard de persoon over wie geroddeld wordt. Maar ook de roddelaar zelf schaadt zichzelf. Hij wordt een kwaadspreker, hypocriet of onbetrouwbaar. De persoon die de roddel moet aanhoren wordt – als hij dit tenminste toelaat – ook besmet met de negativiteit. Tot slot is roddelen slecht voor het geheel. Het ondermijnt de veiligheid en voedt de verzuring.

Roddel stopt wanneer iemand weigert er naar te luisteren en de ander aanmoedigt om direct te communiceren met degene(n) over wie het gaat en dit op het juiste forum.

Leidinggevenden kunnen een belangrijke rol spelen door in te zetten op een open communicatiecultuur die veilig is om vrijuit te spreken. Ruimte creëren waar mensen uitgenodigd worden om met hun bedenkingen, verzuchtingen of ideeën te komen zorgt ervoor dat die niet in het informele circuit terecht te komen.

Het wordt veiliger als je als leidinggevende zelf ook authentiek en kwetsbaar durft te zijn en – liefdevol – durft te confronteren waar nodig.

Door deze ruimte te creëren investeert je in de groei van je team en kunnen de collectieve intelligentie en het potentieel benut worden.

Copyright © Silvia Prins (2015). Alle rechten voorbehouden. Artikelen of delen hieruit mogen elders gepubliceerd worden, maar alleen op o.v.v. het copyright en de naam van de website. Dank om me hiervan op de hoogte te stellen.